Gọi vốn vòng Seed và Series A cần chuẩn bị những gì?

• Khi gọi vốn, mọi người có thể email trực tiếp cho anh, hay phải qua giới thiệu?
• Cần bao nhiêu cuộc gặp để ra quyết định gọi vốn thành công?
• Làm sao biết điều khoản thế nào là đúng khi nhà sáng lập yêu cầu anh gửi ngân phiếu?
• …

Vòng Seed

Đối với quỹ đầu tư:

Mạng lưới của chúng tôi hiện tại lớn đến nỗi chúng tôi chỉ cần lấy từ mạng lưới thôi. Chúng tôi đánh giá cơ hội, nghĩa là bạn phải gửi một bản tóm tắt ngắn thật ấn tượng và nếu chúng tôi thấy thích, chúng tôi sẽ bình chọn. 

Nếu chúng tôi đã hẹn các bạn, thì khả năng đầu tư là rất cao. Nếu cuộc gặp diễn ra tốt đẹp, chúng tôi sẽ thực hiện kiểm tra nền, kiểm tra nền theo cửa sau, an tâm về công ty và thị trường mà họ theo đuổi, rồi thực hiện cam kết đầu tư.

Ở Việt Nam, ví dụ như quỹ đầu tư mạo hiểm vòng seed 500 Start Ups, họ thường đợi để check các term, sheet khoảng 6 tháng, không phải vì họ không thể làm ngắn hơn, mà để xem nếu như không có tiền của họ, bạn có còn sống không!!!

Đối với startup:

Điều quan trọng nhất ở vòng hạt giống là chọn đúng nhà đầu tư, bởi vì họ sẽ đặt nền tảng cho các vòng gọi vốn tiếp theo. Có sự khác biệt rất lớn trong chất lượng của một sự giới thiệu. Nên nếu các bạn được giới thiệu rất tốt từ một người mà các quỹ mạo hiểm tin tưởng và tôn trọng, thì khả năng gọi vốn thành công sẽ cao hơn rất nhiều, so với một lời giới thiệu mờ nhạt từ ai đó mà họ không biết rõ.

Vậy ở vòng Seed, điều tốt nhất mà các bạn nên làm là tìm đúng nhà đầu tư. Làm sao biết nhà đầu tư đó có đúng hay chưa? Tôi nghĩ là hơi khó.

Khi mới bắt đầu, tôi gọi vòng Seed và không biết gì cả. Chúng tôi đã thảo luận điều này. Có lẽ tôi đã định giá hơi cao. Tôi đã từng tuyên bố gọi vốn $2-5 triệu, dù không hẳn bằng với định giá, nhưng gần như tương đương.

Và mọi người nghĩ: “Thật điên rồ! Anh mất trí đấy à? Anh quá kiêu ngạo rồi. Mức đó hoàn toàn không được.” Nên tôi giảm xuống một chút và trong vòng vài ngày, tôi quyết định chỉ gọi $1 triệu, và đột nhiên, vì lý do nào đó, nó chạm vài ngưỡng kỳ diệu ở vòng hạt giống dưới mức $900.000 mà gần như đang có một nhu cầu bất tận cho vòng này với mức $900.000.

Và có một khoảng ước đoán mà mọi người sẵn sàng chi tiền. Vậy, các bạn phải xác định được mức đó. Chỉ gọi đủ số các bạn cần, đừng gọi nhiều hơn nhu cầu

Vòng Series A

Nếu muốn tới Series A, các bạn phải gọi vòng Seed, vì thường thì đây là quy trình chuẩn hiện nay.

Thỉnh thoảng, chúng tôi cũng gặp những công ty không gọi vốn vòng Seed. Đó là những trường hợp hiếm hoi khi người sáng lập đã từng thành công trong quá khứ, gần như luôn là những người chúng tôi từng cộng tác.

Một nguồn mạng lưới rất lớn là từ những nhà đầu tư vòng Seed. Nên cách tốt nhất để được giới thiệu tới các quỹ mạo hiểm Series A là làm việc tốt với nhà đầu tư vòng Seed, hoặc các vườn ươm, acceleretor,…

Ở vòng Seed, sẽ không có phép màu nào cả, nhưng 10-15% là mức mọi người thường chấp nhận. Nhưng tôi cũng nghĩ điều quan trọng là người sáng lập phải tự hỏi bản thân vào lúc đầu là: “Mức cổ phần nào sẽ khiến tôi bắt đầu cảm thấy chán nản?”

Nếu pha loãng cổ phần thêm 40% ở vòng thiên thần, tôi từng nói với người sáng lập: “Cậu có thấy cậu tự giết mình chưa? Cậu sẽ sở hữu dưới 5% nếu đây là một công ty bình thường.”Trong khoảng 10-15%, vì nếu các bạn liên tục bán ra nhiều hơn số đó, sẽ không còn đủ cho các bạn và đội của các bạn.

Ở Series A. Vì các bạn sẽ phải bán khoảng 20-30% cổ phần công ty. Bởi vì quỹ đầu tư thường quan tâm quyền sở hữu cổ phần hơn là mức giá.

Các bạn có thể thấy rằng nhiều công ty gọi vốn được khá nhiều vì nhà đầu tư nói rằng: “Nghe này, tôi không mua thấp hơn 20%, nhưng tôi sẵn sàng trả thêm tiền.” Trên mức 30%, những điều kỳ quái có thể sẽ xảy ra với bảng tính, sẽ khá khó để tương lai mọi người đều có phần trong bảng tính.

Case study: AirBnb

Tôi đã nói rằng đầu tư mạo hiểm là sân chơi của những kẻ xuất chúng. Đặc điểm của những kẻ xuất chúng là ý tưởng của họ ban đầu nghe rất ngớ ngẩn. Kiểu như một trang web để người khác có thể ở nhà của các bạn. Nếu làm một danh sách những ý tưởng điên rồ, nó sẽ đứng trên cùng. Vậy ý tưởng ngớ ngẩn thứ hai các bạn có thể nghĩ ra là một trang web để đến nhà người khác ở. Airbnb kết hợp cả hai ý tưởng tệ hại này.

Và hóa ra họ đã mở ra một hướng hoàn toàn mới về cách bán bất động sản. Họ đã mở ra một hiện tượng toàn cầu và tạo ra một công ty siêu thành công. Và thực tế là ban đầu chúng tôi đã quá nông cạn khi đánh giá ý tưởng này lúc đầu, nhưng con số và hành vi khách hàng đã chứng minh chúng tôi sai.

Nên triết lý trong quỹ của chúng tôi là đầu tư nhiều giai đoạn, để có thể sửa sai được và có thể trả nhiều hơn để quay lại những cơ hội đã bỏ lỡ.

“Khi mọi người theo đuổi sự nghiệp, họ sẽ làm những việc càng lớn hơn, đôi khi là việc rất lớn. Một nửa trưởng thành theo công việc, và một nửa bị cuốn theo công việc.” Các bạn có thể thấy sự khác biệt, sẽ có lúc họ bị quá tải. Và một vấn đề ở những công ty siêu thành công hay cực kỳ thành công, Airbnb là trường hợp kinh điển mà người sáng lập siêu trẻ mà chưa từng làm gì trước đó.

Làm sao họ vận hành một công ty toàn cầu khổng lồ như vậy? Chúng tôi cực kỳ ấn tượng và hiện tại, mỗi lần làm việc với họ, thấy họ trưởng thành, thấy họ phát triển, càng lúc càng chín chắn, càng lúc càng giỏi hơn, càng lúc càng khiêm tốn khi trưởng thành. Điều đó khiến chúng tôi rất hài lòng, không chỉ vì việc kinh doanh tăng trưởng, mà còn vì họ là những người có thể làm gì đó và có thể vận hành nó một cách tuyệt vời.

Mọi người luôn hỏi tôi rằng “Tại sao anh nghĩ AirBnB là một công ty vĩ đại?” Thật thú vị là chúng ta đều ám ảnh về AirBnB, nhưng tôi nói với mọi người rằng đó là vì cả 3 nhà sáng lập đều giỏi ngang nhau. Đó là lý do Airbnb trở nên thành công nhanh đến vậy.

Một số câu hỏi khác:

Nếu bạn gọi quá nhiều tiền gọi vốn ở Series A?

Nếu bạn gọi quá nhiều tiền ở Series A, nó sẽ khiến bạn khó khăn hơn sau này. Bởi vì khi bạn gọi Series C, cổ phần sẽ bị pha loãng quá mức. Nên bạn phải thật chính xác ở từng vòng, bạn gọi càng chính xác số vốn càng tốt. Và bạn cũng phải thật minh bạch, rõ ràng, chính xác với nhà đầu tư về rủi ro và các cột mốc.

Nếu bạn đến gặp chúng tôi, nếu bạn làm Twitter, hay Pinterest, hay tương tự, và nó tăng trưởng bùng nổ và đang trên đà tăng mạnh, vậy thì quá dễ, cứ rót tiền vào thôi. Hãy nuôi con quái thú này và chiến thôi. Nhưng nếu bước vào nói: “Tôi có ý tưởng rất hay nhưng nó cần 300 triệu đô trong vòng 5 năm và có lẽ là 5 vòng gọi vốn.

Tiềm năng nó sẽ thành công lớn. Nó cần lực đẩy lớn để đến được đó.”Chúng tôi vẫn sẽ xem xét, nhưng khả năng thực thi của đội ngũ quan trọng hơn nhiều. Và một cách để thể hiện khả năng vận hành là chất lượng của bản kế hoạch.

Nếu thật sự cần vốn lớn để bắt đầu, sẽ có những cách để mượn tiền bên cạnh việc gọi vốn mạo hiểm. Bạn có thể vay nợ mạo hiểm và thuê tài chính về sau, nhưng với điều kiện bạn phải vận hành xuất sắc. Vì nếu bạn tăng nợ vay thì phải thật chính xác trong cách vận hành công ty vì sẽ rất dễ phá vỡ hợp đồng vay nợ và mất luôn công ty.

Điều gì thuyết phục anh đầu tư vào một công ty chưa có sản phẩm hấp dẫn?

Điều thuyết phục chúng tôi là bản thân đội ngũ. Chúng tôi đầu tư vào con người trước. Không hẳn là ý tưởng sản phẩm. Ý tưởng có thể thay đổi rất nhiều. Vậy chúng tôi đầu tư vào đội ngũ trước. Nếu chưa có người dùng, định giá sẽ thấp hơn tương ứng, trừ khi người sáng lập đã có lịch sử thành công.

Với chúng tôi, gần như luôn là, ngoài bản kế hoạch ra, đó luôn là nhà sáng lập mà chúng tôi từng làm việc, hoặc nhà sáng lập rất nổi tiếng. Nhân tiện, một điều khác cần nhấn mạnh, trong những cuộc gặp này, mặc định là chúng tôi đều làm một trang web hoặc ứng dụng tiêu dùng. Có những danh mục công ty khác cần khá nhiều vốn để làm sản phẩm, ví dụ như công ty phần mềm, SaaS, công ty ứng dụng,..

Thường thì họ chưa có MVP, thường là khởi đầu nguội. Và thường thì họ xây sản phẩm từ Series A A. Không lý gì lại đi làm MVP, vì khách hàng không mua MVP, họ cần sản phẩm hoàn chỉnh trong lần đầu sử dụng nó. Vậy công ty cần phải gọi 5-10 triệu đô để sản phẩm đầu tiên ra mắt. Nhưng hầu như mọi trường hợp đều là nhà sáng lập từng làm rồi.

Nguồn: https://sosub.org/

Gọi vốn phần 1: Startup cần làm gì? Quỹ đầu tư đánh giá như thế nào?

Gọi vốn phần 2: Rủi ro đầu tư của Startup và Nhà Đầu Tư