Sau một vài buổi phỏng vấn 1 số bạn trẻ khởi nghiệp, Nguyên nhận thấy có 1 số lỗi kiểu ĐI-ĐÂU-CŨNG-GẶP. Cả bản thân mình cũng đã “đạp phải”. Nên hôm nay xin được share 1 tí về câu chuyện khởi nghiệp đầu tiên của mình. Thứ nhất là để tự nhắc nhở bản thân mình; thứ hai là cũng mong thông qua những chia sẻ này có thể giúp tránh được 1 số lỗi thường gặp khi làm startup.

Nguyên có cơ hội khởi nghiệp startup mở nhà hàng về thức ăn sạch vào năm 2013. Nhà hàng đó tên là The Body Food. Nhà hàng đã đóng cửa sau đó không lâu với 3 lý dó chính là:

• Nhân Sự
• Xu Hướng
• Kinh Nghiệm

Có một câu nói truyền miệng rất đúng: Nếu bạn ghét ai đó!? Hãy khuyên họ khởi nghiệp nhà hàng!

Về XU HƯỚNG:

Năm 2013, tụi mình quyết định làm startup nhà hàng The Body Food về Thức ăn sạch. Đối tượng khách hàng mà Body Food nhắm tới chính là nhân viên văn phòng cấp cao. Theo bạn nghĩ ra ý tưởng khởi nghiệp này thì đó thì lúc này người nước ngoài ở Việt Nam cũng nhiều. Song song đó thì nhân viên văn phòng bắt đầu cảm thấy nguồn thức ăn ở Việt Nam không được sạch. Bằng chứng là một số bài báo đã nhắc đến và người dân đã biết cần phải ăn sạch. Bạn thấy ý tưởng được đấy! Nhưng thực chất thị trường có đã cần đến nó?

Tính theo “Thiên Thời – Địa Lợi – Nhân Hòa”

• Thiên thời: Báo chí lúc đó vẫn chưa đẩy mạnh. Chưa nhiều người nghĩ đến thực phẩm sạch, ăn sao cho dinh dưỡng vào năm 2013. Đối với người dân, họ cảm thấy điều đó rất hay nhưng để “pay money” thì khó, lâu lâu đi ăn thì đươc, chứ để là daily meal thì còn xa lắm! Mãi đến 2 năm gần đây,  khi mà Vin group đã đẩy mạnh bán rau sạch. Đồng thời, báo chí đẩy mạnh nhiều thông tin hơn, nhiều startup về trồng rau trên nhà, trồng rau thủy canh, nhom nhem xuất hiện… Xu hướng hiện tại khi phòng gym, fitness mọc lên như nấm. Dân đến người tập gym muốn ăn theo tiến độ và nhu cầu. Lúc này thì xu hướng ăn sạch, ăn dinh dưỡng, ăn theo nhu cầu cá nhân mới trên đà phát triển như hiện nay.
• Địa: Nơi đặt vị trí nhà hàng không hợp lý. Tụi mình mở nhà hàng ở góc Nam Kỳ Khởi Nghĩa và Lê Thánh Tôn – một trong những vị trí Quận 1 khá đắc địa. Khỏi nói thì mọi người cũng thấy là chi phí thuê rất cao, dept cost cực cao. Thêm 1 tí về phong thủy nữa thì ngay cả tới thời điểm hiện tại, vẫn chưa có quán xá, cao tốc nào được xây ở vị trí đó cả (như một bãi đất hoang giữa quận 1). Tụi mình lúc đó đã không quan tâm và hoàn toàn bỏ lơ các yếu tố tâm linh :))
• Nhân hòa: Yếu tố này là quan trọng nhất, Nguyên sẽ viết riêng nhé!

Về NHÂN SỰ:

Dàn founder khởi nghiệp năm đó tổng cộng là 8 Người (một con số không hề nhỏ nhé). Trong đó có 1 bạn là founder chính (vì ý tưởng là của bạn, và bạn có angel investor bên cạnh). Điềm nhiên lúc đó cổ phẩn của bạn đó cao nhất. Mình còn nhớ lúc đó tự nói nhau là Co-founder, nhưng không phải là founder với nhau vì dường như mọi quyết định cũng chỉ bởi 1 người.

Thông qua lần khởi nghiệp này, Nguyên nhận ra là:

Hãy nhận định rõ: Đâu là Co-Founder – Đâu là nhân viên đầu tiên; và Cổ Phần Nên Được Chia Sớm!. Việc phân chia nhân viên và co-founder, mình nghĩ là các bạn sẽ hiểu được ý nghĩa câu nói này, nhưng tại sao cổ phần phải được chia sớm nhất có thể?
Khi xác định làm với nhau, các bạn sẽ dễ gặp các tình trạng:

• Ậm ừ, không happy với nhau
• Tui làm part-time nhưng vẫn muốn cổ phần
• Lương tui thế này thế kia
• Người có ý tưởng khởi nghiệp sẽ áp đặt suy nghĩ của mình lên người khác,…

Việc xác định giấy trắng mực đen phần trăm cổ phần sẽ giúp các Co-founder có trách nhiệm hơn với hành động của mình, và mọi quyết định của mỗi Founder đều PHẢI được tổn trọng! Ngoài ra, founders nên chỉ là số lẻ: 3 hoặc 5, nhưng tốt nhất là 3 để có những quyết định nhanh, gọn, và không bị quyết định bởi quá nhiều người

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc chia cổ phần mà bạn có thể nghĩ đến: Ý tưởng của ai ? Làm fulltime hay part-time? Có nhận lương? Đóng góp tài sản? Các vai trò trong tương lai. (CEO / CTO / COO / VP of Product) <- Hãy nghĩ đến những yếu tố này nhé!

Nhà hàng đầu tiên Nguyên cùng bạn mở

Về KINH NGHIỆM:

8 đứa founder khởi nghiệp mở nhà hàng, mà không có 1 đứa nào học về ngành quản lý nhà hàng khách sạn, chỉ học về marketing, tài chính, business management,… Nên việc quản lý nhà hàng phải thuê ngoài về training mất chục củ nhưng lại không được gì. Chưa kể set up nhà hàng phải thuê ngoài, đầu bếp cũng phải thuê ngoài mặc dù là người thân. Sau này mới phát hiện ra đầu bếp là ông phá hoại công ty nhất =))
Vì ông này làm khách sạn 5 sao thời gian dài, nên làm ngon thì giữ, làm dở thì đổ, phần ngon thì giữ, phần dở thì không nghĩ đến làm món khác mà đổ luôn. Lúc đó thất thoát thì không biết.
Ở đây, mình cũng không nói đến bạn phải giỏi hết tất cả mọi thứ, nhưng ít nhiều bản thân phải biết từ cái nhỏ nhất để quản lý cho tốt. Muốn làm nhà hàng, hãy bắt đầu từ cái nhỏ nhất – đi nấu bếp cái đã.

Cuối cùng, thông qua câu chuyện này, mình có lời khuyên cho các bạn khởi nghiệp rằng: LÀM STARTUP / khởi nghiệp, HÃY BẮT ĐẦU TỪ CÁI NHỎ NHẤT, CÁI GÌ CŨNG PHẢI LÀM. Đặc biệt là người nghĩ ra ý tưởng thì người đó phải làm hết, chứ không phải nghĩ xong là người khác làm, hoặc nhờ người khác làm giúp. Ví dụ như người thiên về business nhưng muốn startup về tech, ít ra phải có kiến thức app đó chạy như thế nào, làm sao làm được cái app,… sau đó dù outsource thì vấn hiểu được lý do vì sao; Hay bạn học về tài chính nhưng muốn làm về nông nghiệp, trước hết, đi tròng rau cái đã! Nếu như có 3 founder thì cả 3 founder cũng phải làm chuyện đó. Sau này có thể chia tách công việc ra nhưng ai cũng phải làm được sản phẩm cốt lõi của nó!